Presented: Conference in Brussels, 25.04.2015.

 

 

Bogusława Balska, LL.M. – holds a master’s degree in law; specialist in family and labour law. 

 

 

 

 

 

Procedura alimentacyjna w Republice Irlandii

 

 

Alimenty według prawa irlandzkiego są prawem do wsparcia finansowego możliwym do wyegzekwowania na drodze prawnej (zapewnienie jedzenia, ubrania i innych najpotrzebniejszych rzeczy). Prawa tego mogą dochodzić dzieci i współmałżonkowie będący na utrzymaniu (włącznie ze współmałżonkami rozwiedzionymi) wobec rodzica lub współmałżonka (lub byłego współmałżonka).

Zgodnie z prawem irlandzkim alimenty płacić muszą rodzice będący w związku małżeńskim na swoje dzieci oraz rozwiedziony współmałżonek na drugiego współmałżonka. Alimentów nie muszą płacić dzieci na swoich rodziców. Jeśli chodzi o inne osoby, w przypadku par niebędących w związku małżeńskim – jedynie dziecko ma prawo do alimentów. Rodzice są obciążeni prawną odpowiedzialnością (bez znaczenia czy są w związku małżeńskim czy nie), aby utrzymać dzieci pozostające na ich utrzymaniu i na małżonkach/partnerach, aby utrzymać dzieci pozostające na ich utrzymaniu i na małżonkach/partnerach, aby utrzymać siebie nawzajem. Niewykonanie tego obowiązku powoduje, że staje się ono przestępstwem.

 

Alimenty na współmałżonka w przypadku separacji, rozwodu i unieważnienia małżeństwa

 

Zgodnie z irlandzkim prawem, nie ma możliwości zwolnienia z obowiązku wspierania współmałżonka i dzieci albo partnerów z wzajemnej pomocy. Klauzula w umowie o separację może stwierdzać, że małżonek nie będzie dążyć do pobierania alimentów w przyszłości lub żądać zwiększonych alimentów. Małżonek jednak może ubiegać się o świadczenia alimentacyjne a sąd rozpatrzy wówczas wniosek, w szczególności jeżeli okoliczności umowy uległy zmianom lub małżonek, który ją sporządzał nie korzystał w tamtym czasie z porad adwokata i pomocy prawnej.

Rozwiedziony małżonek może zwrócić się do sądu o nakaz alimentacji lub zmianę świadczenia alimentacyjnego po uprawomocnieniu się wyroku rozwodowego. Podobnie, były partner może wystąpić do sądu o nakaz alimentacji lub zmianę obowiązku alimentacyjnego po uprawomocnieniu się wyroku unieważnienia małżeństwa. Jedynym wyjątkiem od wniosku jest ponowne zawarcie związku małżeńskiego lub zawarcie nowego związku cywilnego przez byłego małżonka. Ważną, w zakresie alimentów płaconych przez małżonka na rzecz drugiego z małżonków jest przewidziana prawnie klauzula zachowania czystości. Zakłada ona, że alimenty przestaną być wypłacane na rzecz małżonka, który dopuści się zdrady (np. poprzez zamieszkanie z innym mężczyzną lub kobietą).

Prawo dotyczące alimentacji jest zebrane obecnie w ustawie Prawo Rodzinne – alimenty na małżonka i dzieci (Maintenance of Spouses and Children) z 1976 r. Artykuł 5(1)(a) tej ustawy informuje, że sąd może zasądzić świadczenie alimentacyjne na korzyść wnioskującego małżonka i jego dzieci w przypadku, gdy wynika dla sądu, że pozwany małżonek „zawodzi w zapewnianiu utrzymania…”. W związku z tym zasada common law mówiąca o tym, że żona nie musi pomagać mężowi została odrzucona. Dlatego obecnie każdemu z małżonków można nakazać płacenie alimentów na rzecz drugiego, bez względu na to czy mieszkają oni razem czy nie. Ponieważ wniosek o alimenty musi być złożony przez jednego ze współmałżonków, wynika z tego, że jeśli małżeństwo zostało anulowane przez orzeczenie sądowe albo unieważnione orzeczeniem rozwodowym, były współmałżonek nie będzie mógł skorzystać na podziale majątku. Oczywiście, w przypadku gdy małżeństwo zostało unieważnione, sąd na wniosku każdej ze stron może dodać wszelkie finansowe i własnościowe zarządzenia, które będą dostępne jako ulga pomocnicza na podstawie ustawy prawo rodzinne (rozwód) z 1996 r.

W artykule 5(1)(b) ustawy z 1976 r. (Ustawa Prawo Rodzinne – alimenty na małżonka i dzieci, Maintenance of Spouses and Children) sąd może na wniosku każdej osoby nakazać obowiązek alimentacyjny na rzecz każdego dziecka w rodzinie, w przypadku gdy współmałżonek nie żyje lub opuścił rodzinę i mieszka poza gospodarstwem domowym drugiego współmałżonka. W wyniku przytoczonych postanowień wniosek może być złożony przez osobę reprezentującą dziecko nawet w przypadku, gdy osoba ta nie ma przyznanych nad nim praw rodzicielskich. Zgodnie z artykułem 7, na wniosku można również zawrzeć okresowy czas trwania alimentacji.

            Jeżeli obie strony wyrażą zgodę, kwota alimentów do zapłaty może być uzgodniona między stronami. Jeśli jednak strony nie mogą dojść do porozumienia w sprawie kwoty alimentów do zapłaty, trzeba będzie wystąpić do Sądu Rejonowego lub Sądu Okręgowego, w zależności od wysokości świadczeń alimentacyjnych, których się żąda.

 

Alimenty na dzieci

 

Definicja dziecka ujęta została w artykule 3 ustawy Prawo Rodzinne z 1995 r. Jest to każde dziecko obojga małżonków lub adoptowane przez obojga małżonków, w wieku poniżej 18 roku życia lub dziecko jednego małżonka lub adoptowane przez współmałżonka pod warunkiem, że drugi małżonek jest świadomy, iż nie jest rodzicem dziecka, ale traktuje je jak członka rodziny. Dziecko powyżej 18 roku życia może być traktowane jako pozostające na utrzymaniu, jeśli uczy się w pełnym wymiarze czasu i ma poniżej 23 roku życia, lub gdy jest upośledzone fizycznie lub psychicznie i nie może samo się o siebie zatroszczyć – w tym przypadku może pozostawać na utrzymaniu rodziców całe życie.

Na mocy Statusu Nieletnich z 1987 r. (Status of Children Act 1987) dziecko pozamałżeńskie jest obecnie traktowane jako pozostające na utrzymaniu rodziców. Artykuł 5A ustawy z 1976 r. informuje o tym, że w przypadku dziecka pozostającego pod opieką rodziców, którzy nie są w związku małżeńskim, każdy z rodziców może złożyć do sądu podanie o nakaz świadczenia alimentacyjnego na rzecz potomka. Jeśli w sądzie okaże się, że jedno z rodziców zaniechało alimentacji to w zależności od okoliczności, sąd może nakazać płatności okresowe albo ryczałtowe na korzyść rodzica wnioskującego. W sprawie L.M. przeciwko Devally (13 marca 1997 r.) Wysoki Trybunał stwierdził, że wyklucza się każde porozumienie, które pozbawiłoby wnioskującego prawa do roszczenia praw alimentacyjnych na rzecz dziecka pozamałżeńskiego. Sędzia Carroll J. uznał, że takie porozumienie byłoby przeciwne z celem ustawy z 1987 r., w którym to przyznawało się równość dzieciom.

Zwykle postepowanie alimentacyjne wszczyna rodzic w imieniu dziecka pozbawionego wsparcia finansowego. Niemniej jednak prawo przewiduje możliwość wszczęcia postepowania przez opiekuna prawnego (którego również może wyznaczyć sąd) i niektóre organy ustawowe.

 

Umowa alimentacyjna

 

W prawie irlandzkim w sytuacjach gdy rodzice, współmałżonkowie bądź partnerzy żyją w separacji, mogą zawrzeć nieformalną umowę dotyczącą alimentacji. Może to być dobrym rozwiązaniem, gdy obie strony są rozsądne i uczciwe - jednakże trudno ocenić wysokość alimentów w przypadku takiej nieoficjalnej umowy. Można posłużyć się prostą kalkulacją uwzględniając wszystkie bieżące wydatki (tygodniowe, miesięczne, itp.). Jeśli trudno jest dojść do porozumienia, które zadowalałoby obie strony, może się okazać, że mediacja będzie dobrym rozwiązaniem. Alternatywnie, każda ze stron może zatrudnić prawnika, który będzie działał jako negocjator umowy. Obie strony mogą podpisać porozumienie, które może później stanowić wprowadzenie do wyroku sądowego. Zasada sądu oznacza, że umowy te będą miały taki sam skutek jak wyrok alimentacyjny. Adwokat nie może działać w imieniu obu stron, gdyż w tej sytuacji może zaistnieć konflikt interesów. Osoba ubiegająca się o nakaz alimentacji może również reprezentować się sama, jednakże powinna sprawdzić, czy kwalifikuje się ona do bezpłatnej pomocy prawnej lub skontaktować się z prywatnym adwokatem w celu wyceny kosztów podania. Koszt złożenia wniosku może być przyznany stronie odmawiającej płacenia alimentów, jeżeli sędzia uzna to za stosowne.

Nieformalne porozumienia, takie jak dobrowolna alimentacja, mogą obejmować przeniesienie własności lub ryczałtu, ale nie mogą wykluczyć możliwości ubiegania się o świadczenie alimentacyjne przed sądem w przyszłości.

Alimenty zwykle przysługują dziecku do 18 lat, lecz gdy dziecko pobiera naukę w trybie dziennym, to wówczas przysługują one do 23 roku życia. Jeśli dziecko ma ponad 18 lat i poniżej 23, a sytuacja finansowa nie pozwala mu na kontynuowanie edukacji, to alimenty mogą być przyznane w celu ułatwienia dalszej nauki. Jeśli dziecko jest niepełnosprawne umysłowo lub fizycznie do tego stopnia, że nie ma i nie będzie możliwości samodzielnego utrzymania, wówczas nie ma limitu wieku dla dochodzenia roszczeń alimentacyjnych.

Prawo Republiki Irlandii stosuje się zasadniczo zgodnie z ustawą o alimentach na współmałżonków i dzieci z 1976 r. (Maintenance of Spouses and Children Act 1976). Sąd rejonowy (District Court) rozpatruje sprawy, w których maksymalna wysokość płatności mogła wynosić tygodniowo nawet €500 na współmałżonka, a €150 na dziecko. Jeśli obie strony wyrażą zgodę, kwota alimentów do zapłaty może być ustalona między stronami. Jeśli jednak strony nie mogą dojść do porozumienia w sprawie kwoty alimentów do zapłaty, należy wystąpić do sądu rejonowego lub sądu okręgowego, w zależności od wysokości żądanych świadczeń alimentacyjnych. Sprawy o nieograniczonej wysokości roszczeń rozpatrywane w postępowaniu o separację sądową i rozwód zwykle rozpatruje sąd okręgowy (Circuit Court), a w niektórych przypadkach Wysoki Trybunał (High Court). W przypadku gdy świadczenie alimentacyjne zostało sporządzone przez sąd, każda ze stron może w późniejszym terminie wystąpić do sądu o zmianę wysokości płatności (oznacza to albo zwiększenie albo zmniejszenie kwoty). W tym celu konieczne jest dokonanie zmiany aneksem do umowy.

 

Egzekwowanie wyroków alimentacyjnych

 

W sytuacji gdy osoba zobowiązana do alimentacji zalega z płatnościami, w przypadku wyroku sądowego, możliwe jest wystąpienie do sądu o egzekucję należności. Jest to możliwe w momencie ubiegania się o świadczenie alimentacyjne, jeśli osoba obawia się, że może to być niewykonalne – innymi słowy, obawia się, że drugi rodzic lub były małżonek może nie wywiązać się z płacenia świadczenia alimentacyjnego. Jeżeli druga osoba pracuje na własny rachunek, może być zastosowane wezwanie egzekucyjne.

Jeśli dłużnik (osoba zobowiązana do płacenia alimentów) nie płaci dobrowolnie można podjąć następujące kroki, aby zmusić go do zapłaty.

1. – zgodnie z artykułem 10 ustawy z 1976 r. (Ustawa prawo rodzinne – alimenty na małżonka i dzieci – ) sąd może wydać taki nakaz na wniosek wierzyciela alimentacyjnego lub urzędnika sądu okręgowego, do którego dokonywana jest płatność. Artykuł 43 ustawy prawo rodzinne z 1995r. mówi, że egzekucji należności można zażądać jedynie w przypadku, gdy sąd wydaje wyrok alimentacyjny. Efektem egzekucji należności jest skierowanie z sądu do pracodawcy dłużnika alimentacyjnego polecenia zapłaty do urzędnika sądu okręgowego lub bezpośrednio do wierzyciela alimentacyjnego sumy, zwanej zwykłą stawką odliczeń. Wyrok musi również określić stopę ochronną zysku, będąca sumą, poniżej której nie mogą zejść zarobki dłużnika. Sąd nie będzie żądał egzekucji należności bez zgody dłużnika alimentacyjnego, chyba że nie wywiązuje się on z płacenia alimentów. Sąd ma uprawnienia do nakazania dłużnikowi alimentacyjnemu lub jego pracodawcy dostarczenia zaświadczenia o zarobkach. Dłużnik alimentacyjny na podstawie artykułu 14 ma obowiązek informowania sądu o każdej zmianie zatrudnienia. W przypadku gdy dłużnik alimentacyjny podaje sądowi fałszywe lub mylące informacje, dopuszcza się on przestępstwa na mocy artykułu 20 i ponosi odpowiedzialność:

• kary grzywny nie przekraczającej €253,94 (2012)

• kary pozbawienia wolności do sześciu miesięcy

• obu kar jednocześnie

• aresztowania i pozbawienia wolności – W sprawie McCann przeciwko sędziemu Sądu Rejonowego Monaghan z 2009 r., Wysoki Trybunał orzekł, że rozdział 6 ustawy z 1940 r., był niekonstytucyjny i naruszył prawo dłużników do sprawiedliwych procedur i wolności osobistej. Stało się tak, ponieważ nie było pozytywnego zobowiązania ze strony sądu do oceny środków dłużnika i sprawdzenia, czy brak zapłaty z jego strony był spowodowany umyślną odmową lub karygodnym zaniedbaniem przed skazaniem go do na karę więzienia. W kwestionowanej sekcji brak było ostrzeżenia dłużnika, że brak wywiązania się z długu może prowadzić do pozbawienia wolności. Nie było wymogu osobistego doręczenia nakazu do przyjęcia do aresztu, ani zakazu wobec dłużnika zatwierdzenia w trybie zaocznym. W rozdziale 6 nie było żadnego przepisu stwierdzającego, że dłużnik może skorzystać z zastępstwa prawnego. Odpowiedzią ustawodawcy na temat tego wyroku była poprawka do ustawy egzekwowanie nakazów sądowych z 2009 r. określa okoliczności, w których dłużnik alimentacyjny może być pozbawiony wolności w przypadku zaprzestania płatności alimentacyjnych. Jeżeli dłużnik nie zastosuje się do postanowienia sądu w sprawie spłaty długu w ratach, wierzyciel może złożyć wniosek o nakaz stawiennictwa w sądzie. Nakaz stawiennictwa musi:

• być adresowany osobiście na dłużnika zawierać szczegółowe informacje o konsekwencjach niezastosowania się do nakazu spłaty rat zadłużenia, takich jak możliwość pozbawienia wolności

• zawierać informacje o możliwości aresztowania w przypadku niestawienia się w sądzie.

Jeśli dłużnik nie stawi się w sądzie, zostanie wydany nakaz jego aresztowania i zostanie on postawiony przed sądem. To pozwoli sądowi poznać opinię dłużnika i upewnić się, czy wszystkie możliwe kroki, w tym płatność w ratach i mediacja, zostały podjęte w celu odzyskania długu. Sąd nie pozbawi dłużnika wolności, chyba że jest zdania, że celowo unikał opłat. Zostanie również zawarta klauzula o świadczeniu pomocy prawnej w sytuacji, gdy dłużnik jest narażony na karę pozbawienia wolności. Jeśli dłużnik nie stawi się w sądzie, zostanie wydany nakaz jego aresztowania i zostanie on postawiony przed sądem. To pozwoli sądowi poznać opinię dłużnika i upewnić się, czy wszystkie możliwe kroki, w tym płatność w ratach i mediacja, zostały podjęte w celu odzyskania długu. Sąd nie pozbawi dłużnika wolności, chyba że jest zdania, że celowo unikał opłat. Zostanie również zawarta klauzula o świadczeniu pomocy prawnej w sytuacji, gdy dłużnik jest narażony na karę pozbawienia wolności.

• nakazu egzekucyjnego

• powództwa cywilnego, jak w przypadku wszelkiego innego zadłużenia

• orzeczenia o zajęciu mienia – jeżeli dłużnik alimentacyjny zalega z płatnościami, sędzia sądu rejonowego może zasadzić spłacanie nałożonych kwot poprzez zajęcie i sprzedaż poszczególnych rzeczy z majątku

6. Północnej w sprawie zajęcia eg kwoty alimentacyjnej esort Rolnictwa i Rozwoju Wsi był winien byłemu mężowi równowartość £ jako należnych jej alimentacyjnych.

 

Niestety, z proceduralnego punktu widzenia, klauzule z zabezpieczeniami doprowadziły do trudności w niektórych przypadkach zastosowania prawa rodzinnego w odniesieniu do zapłaty zaległości alimentacyjnych przez małżonków na podstawie nakazów sądowych. W rezultacie artykuł 22 rachunków prawa cywilnego (różne przepisy) z 2010 r. nowelizuje ustawę Prawo Rodzinne – alimenty na małżonków i dzieci (Maintenance of Spouses and Children) z 1976 r. z myślą o oddzieleniu prawa rodzinnego długu alimentacyjnego od cywilnego długu w rozumieniu ogólnym. Proponowana zmiana opiera się na założeniu, że sąd już w czasie rozpoznania na posiedzeniu zdążył ustalić odpowiedni poziom alimentów oparty na wypłacalności dłużnika. Stwierdza on, że jeśli dłużnik naruszy wykonanie wyroku, naruszenie to będzie wówczas stanowić obrazę sądu i dłużnik może zostać ukarany więzieniem.

 

Płatności okresowe i ryczałtowe

 

W przypadku płatności okresowych i ryczałtowych, pierwotnie tylko sądy mogły nakazać płatności alimentacyjne w drodze płatności okresowych. Taki nakaz przewidywał, że jeden współmałżonek powinien wypłacać drugiemu określoną sumę pieniędzy okresowo, np. tygodniowo lub miesięcznie. Artykuł 41 ustawy prawo rodzinne z 1995 r. umożliwił sądowi wydanie wyroków gwarantujących płatności alimentacyjne, przewidując zaliczenie okresowych płatności na poczet posiadanych przez małżonka płacącego nieruchomości. Natomiast śmierć płacącego współmałżonka automatycznie kończy niezagwarantowane płatności okresowe, jednak nie kończy tych zagwarantowanych przez sąd, które mogą zostać przeniesione po śmierci płacącego małżonka, ponieważ nieruchomość, pod zastaw której były robione opłaty nadal istnieje. Artykuł 42 tej ustawy informuje, że sąd może zasądzić płatność alimentacyjną na zasadzie ryczałtu jako dodatek do zagwarantowanych przez sąd płatności lub zamiast niego. Zryczałtowana kwota alimentacyjna wymaga od płacącego małżonka zapłaty ustalonej kwoty lub sumy pieniędzy wypłaconej w jednej płatności lub ustalonych ratach. Jeśli kwota zryczałtowana nakazana jest do wypłaty w ustalonych ratach, mogą być one zabezpieczone posiadaną przez małżonka nieruchomością (pod zastaw nieruchomości). Kwota zryczałtowana może zostać zarządzona przez sąd rejonowy i nie może przekraczać €6.348,69 (2012).

Przepisy artykułów 41 i 42 ustawy prawo rodzinne z 1995 r. rozciągają się na dzieci pozostające na utrzymaniu rodziców pochodzące z małżeństwa jak i na dzieci pozamałżeńskie.

 

Ocena rodziny oraz ich potrzeb w sprawach dotyczących alimentacji

 

Artykuł 5(4) ustawy z 1976 r. (Ustawa prawo rodzinne – alimenty na małżonka i dzieci, Maintenance od Spouses and Children Act) znowelizowana sekcją 38 ustawy dotyczącej separacji sądowej i reformy prawa rodzinnego z 1989 r., ustanawia, że sąd musi ocenić podczas podejmowania decyzji czy nakazać płacenia świadczenia alimentacyjnego i w jakiej kwocie. Sąd musi wziąć pod uwagę wszelkie okoliczności w sprawie a w szczególności:

• dochód, zdolność do pracy zarobkowej, nieruchomości i inne środki finansowe małżonków i każdego dziecka pozostającego na ich utrzymaniu, w tym dochodów lub świadczeń, do których każdy z małżonków lub wszystkie dzieci są uprawnione na mocy ustawy. W sprawie McK. przeciwko L. z 2010 r. Sąd Najwyższy uznał, że nagroda otrzymana od Rady placówki opiekuńczo-wychowawczej powinna być uwzględniana przy podejmowaniu decyzji odnośnie wysokości alimentów. Taka nagroda stanowi dochód w rozumieniu artykułu 5 tej ustawy;

• finansową i inną odpowiedzialność małżonków wobec siebie i dzieci pozostających na ich utrzymaniu oraz ich potrzeb, w tym potrzebę opieki;

• zachowanie każdego z małżonków, zwłaszcza w przypadku, gdy godzi ono w zasady sprawiedliwości.

W przypadku braku jasnych wytycznych wskazujących na właściwą alimentację sąd musi rozważać każdy przypadek indywidualnie ze względu na ich określone okoliczności zawsze mając na uwadze priorytet potrzeb rodziny. Sędzia Walsh J. wyjaśnił cel ustawy z 1976 r. w sprawie H.D. przeciwko P.D., stwierdzając, że „podstawową funkcją tej ustawy jest zapewnienie, że właściwa i adekwatna wysokość alimentów będzie dostępna zgodnie z przepisami ustawy na małżonków (i dzieci). Kluczową kwestią powinna być odpowiedź na pytanie czy w danym momencie nie było zaniechania przez jednego z małżonków zapewnienia odpowiedniej opieki względem drugiego małżonka.”

Sąd w momencie oceny kwoty alimentacyjnej musi dać priorytet potrzebom wnioskującego współmałżonka i każdego pozostającego na ich utrzymaniu dziecka. Musi również mieć pewność, że płacącemu małżonkowi pozostanie odpowiednia kwota na utrzymanie. Jednocześnie, jakiekolwiek obniżenie poziomu życia powinno być ponoszone głównie przez pozwanego, szczególnie w przypadku, gdy to on spowodował swoim zachowaniem rozpad małżeństwa.

W większości spraw jednak rozstająca się para doświadcza obniżenia standardu życia. Sędzia CJ. w wyroku nakreślił obraz nieuniknionych finansowych konsekwencji związanych z rozpadem małżeństwa w sprawie R.H. przeciwko N.H. stwierdzając, że sąd musi najpierw mieć na uwadze fakt, że po separacji męża z żoną, a zwłaszcza w przypadku męża i żony z dziećmi, jest nieuniknionym, że wszystkie strony znacznie ucierpią w związku z obniżeniem ogólnego poziomu życia. Konieczność utrzymania dwóch odrębnych lokali mieszkalnych i prowadzenia dwóch oddzielnych gospodarstw domowych, jest nieuniknioną konsekwencją separacji.

Zwykle jest tak, że gdy małżonkowie żyją w separacji ich standardy życia się obniżają, w ograniczonej liczbie przypadków jednak separacja nie spowoduje jego obniżenia. Tak było w przypadku w sprawie L.B. przeciwko H.B. z 1980 r. gdzie Wysoki Trybunał odkrył, że mąż – człowiek posiadający znaczne środki – nie wywiązywał się z obowiązku zapewnienia żonie standardu życia, do jakiego przywykła. Mężowi został nakazany obowiązek płacenia £300 tygodniowo (które w tamtych czasach były dość sporą kwotą), aby mogła ona utrzymać wystawny dom, który wymagał zatrudnienia pomocy domowej i ogrodnika.

Jako że, postępowanie małżonków musi być obecnie uwzględnione w pewnych okolicznościach spraw alimentacyjnych, ważne jest ustalenie, jakiego rodzaju zachowania mogą być istotne. W sprawie Wachtel przeciwko Wachtel z 1973 r. sędzia Denning MR. orzekł, że sąd powinien brać pod uwagę postępowanie małżonków tylko w przypadkach, gdy było ono oczywiste i rażące. Naruszenie małżeńskie może być zdefiniowane jako postępowanie podważające małżeńskie relacje. Rozpatrywanie postępowania współmałżonka nie ma na celu karania błądzącego współmałżonka, ale sprawiedliwe wynagrodzenie małżonka będącego ofiarą. Jeśli zachowanie błądzącego współmałżonka osiągnie poziom naruszenia małżeńskiego, wówczas należy każdorazowo określić powagę sytuacji. Decydując o tym problemie sąd rozważa staż małżeństwa, charakter wykroczenia, długość trwania wykroczenia w trakcie małżeństwa, oraz częstość przebiegu i jego ciągłość.

Artykuł 5(2) ustawy z 1976 r. (Ustawa prawo rodzinne – alimenty na małżonka i dzieci) znowelizowana sekcją 38 dotyczącą sądowej separacji i reformy prawa rodzinnego z 1989 r., przewiduje, że porzucenie przez małżonka jest przeszkodą do przyznania ulgi, chyba że, uwzględniając wszystkie okoliczności (w tym postępowanie drugiego małżonka), sąd jest zdania, że byłoby to odrażające by nie zasądzić świadczenia alimentacyjnego. Porzucenie jest zdefiniowane w sekcji 3 ustawy z 1976 r. z włączeniem tzw. konstruktywnego porzucenia. W sprawie M.B. przeciwko E.B. z dnia 19 lutego 1980 r. żona została zmuszona przez męża nadużywającego alkoholu do opuszczenia wraz z dzieckiem rodzinnego domu. Mąż nie zgodził się z jej wnioskiem o alimenty na siebie i dziecko, twierdząc, że skoro go opuściła, nie powinien on być zobowiązany do utrzymywania jej. Sędzia Barrington J. był zdania, że żona miała powód do opuszczenia męża i nakazał mu płacić alimenty. Podobnie było w sprawie J.C. przeciwko H.C. z dnia 4 sierpnia 1982 r. sąd uznał, że opuszczenie przez żonę rodzinnego domu było wynikiem postępowania męża, a które powinno właściwie być uznane za „konstruktywne odejście”. Napięcia między stronami sporadycznie doprowadzały do scen przemocy. Sąd uznał, że napięcia, które doprowadziły do sporadycznych wybuchów przemocy ze strony męża, uzasadniały odejście żony.

Zdarza się w bardzo wielu przypadkach, że do czasu wyroku sądu, jeden lub oboje małżonków może rozpocząć drugi związek. Podczas gdy pozwany nie ma prawnego obowiązku wspierania partnera, z którym żyje w nieformalnym związku, pojawia się pytanie, czy sąd może wziąć pod uwagę dochód lub majątek tego partnera przy podejmowaniu decyzji o właściwej wysokości alimentów przyznanych wnioskodawcy. O istnieniu sprzecznych poglądów na ten temat mogą świadczyć wyroki wydane przez sędziego Wysokiego Trybunału Barrona J. W sprawie O.’K. przeciwko O.’K. z dnia 16 listopada 1982 r. sędzia orzekł, że ani fakt, że mąż był w związku pozamałżeńskim, ani również fakt, że jego partnerka zarabiała, nie jest powodem, który powinien być brany pod uwagę. Jednakże ów sędzia doszedł do innych wniosków wydając wyrok w sprawie McG. przeciwko McG. 8 lutego 1985 r., w którym zdecydował, że w przypadku gdy mąż utworzył stały związek ze swoją nową partnerką, dochody tego partnera powinny być również brane pod uwagę, ponieważ przyczyniają się one do zmniejszenia wydatków na utrzymanie się ponoszonych przez męża. W związku z tym istotny jest status drugiego związku i jest on ważnym czynnikiem dla sądu przy podejmowaniu decyzji odnośnie rozpatrywania lub nie, dochodu lub majątku nieformalnego partnera. Dziecko urodzone w drugim związku małżonka jest dzieckiem pozostającym na utrzymaniu w rozumieniu sekcji 3 ustawy z 1976 r. sąd jest zobligowany wziąć pod uwagę obowiązek pozwanego do wspierania i wychowywania dziecka podczas oceny wysokości alimentów. 

Na podstawie sekcji 8 ustawy z 1976 r. (Ustawa prawo rodzinne – alimenty na małżonka i dzieci) strony małżeństwa mogą zawrzeć umowę, zgodnie z którą jeden z małżonków zobowiązuje się do płacenia okresowych alimentów na rzecz współmałżonka lub na utrzymanie dzieci. Umowa taka, pod warunkiem uznania przez sąd za sprawiedliwą i zgodną z zasadami współżycia społecznego może zostać uznana jako wyrok i wprowadzona do systemu common law. Stanowi ona również, że każda taka umowa powinna być traktowana jako wyrok alimentacyjny dla celów sekcji 9 ustawy z 1976 r., umożliwiając w ten sposób uprawnionemu małżonkowi do skorzystania z przepisów wykonawczych do ustawy, a także do płatności dokonywanych na niego przez sąd rejonowy.

 

Odzyskiwanie alimentów z zagranicy

 

Osoba mieszkająca w Irlandii ma do wyboru 2 sposoby odzyskania alimentów z zagranicy. Ustawa alimentacyjna z 1974 r. przewiduje wykonanie zleceń alimentacyjnych w Wielkiej Brytanii. W ramach tej ustawy można zwrócić się do miejscowego Sądu Rejonowego w Irlandii do wystawienia wniosku o alimentację przeciwko osobie, mieszkającej w Wielkiej Brytanii. Należy w tym przypadku posiadać informację o miejscu zamieszkania tej osoby. Po otrzymaniu wyroku alimentacyjnego należy udać się do sądu i uruchomić procedurę w Sądzie Rejonowym, który z kolei pomoże wyegzekwować należności z Wielkiej Brytanii.

Ustawa alimentacyjna z 1994 r. pozwoliła Irlandii do ratyfikacji Konwencji Narodów Zjednoczonych w sprawie odzyskiwania świadczeń alimentacyjnych za granicą (Konwencja nowojorska) weszła w życie w Irlandii w listopadzie 1995 roku. Niniejsza Konwencja ma na celu ułatwienie odzyskania alimentów przez osobę mieszkającą w jednym kraju od osoby mieszkającej w innym. Ponad 60 krajów na świecie jest objętych tą konwencją, w tym kraje Unii Europejskiej.

Jeśli z kolei wnioskodawca przebywa w innym kraju, a dłużnik zamieszkuje w Irlandii, w zależności od miejsca zamieszkania wnioskodawcy może on wnioskować o wykonanie obowiązującego orzeczenia na mocy postanowień konwencji rzymskiej z 1990 r. lub konwencji nowojorskiej z 1956 r. w celu wyegzekwowania płatności alimentacyjnych. Wyroki alimentacyjne mogą być egzekwowane we wszystkich krajach Unii Europejskiej oraz w krajach, które są strona Konwencji ONZ w sprawie windykacji świadczeń alimentacyjnych za granicą.

 

 

Opracowane na podstawie własnej pracy magisterskiej obronionej w 2012 roku.